Maraş Burması

“Maraş burması” olarak adlandırılan burma bilezik âdeta yöre kuyumculuğunun imzası gibidir. Kahramanmaraş, Türkiye’de İstanbul’dan sonraki ikinci altın merkezi durumundadır. Ülkemizde ziynet eşyası olarak kullanılan altının yaklaşık %25’i burada işlenmektedir. Maraş burması temelde bilezik olarak yapılıp tercihe bağlı olarak tek kola veya iki kola birden takılarak kullanılmaktadır. Bununla beraber alyans, kolye, kemer gibi çeşitleri de yapılmaktadır. Maraş burması geçmişte her genç kızın gelin olmadan önce istediği temel bir ziynet eşyasıyken günümüzde orta yaş ve orta yaş üzerindeki kadınların ziynet eşyası ve “ölümlük dirimlik” olarak nitelendirdikleri bir yatırım aracı durumundadır.

Kahramanmaraş’ın alametifarikalarından birisi de “Maraş burması”dır. Türk Patent Enstitüsü tarafından yapılan incelemelerin ardından “Maraş burma bileziği” coğrafi işaret olarak tescillenmiştir.

Maraş burması, Kahramanmaraş il merkezinde altın işlemeciliği ile uğraşan kuyumcuların atölyelerinde geleneksel yöntemler kullanılarak elde yapılmaktadır. Maraş burması diye anılan bilezik 22 ayar altından elde edilmektedir. Söz konusu bilezik, köstek çivilerinin altın teller arasına konup örülmesi ile kendine özgü bir örgü sistemi dâhilinde üretilir. Karşılıklı olarak duran iki kişi tarafından örme işlemi yapılır.

Burmanın ağırlığı 30 gram ile 200 gram arasında, gramajına göre tellerin kalınlıkları ise 100 mikron ile 260 mikron arasında değişmektedir. Bilezik örüldükten sonra uzunluğu genellikle 20 cm olup gramajına göre eni 1 cm ile 6,5 cm arasında değişmektedir.

Bileziğin örgü kısmında oluşan deliklerin düzgün olması için çeşitli boy ve kalınlıktaki kalıplar kullanılır. Kalıplanan bilezik kollu baskı makinalarında astardan kesilen geometrik formdaki kapaklarla birleştirilir. Üretilen burmaların kapak ölçüleri standart olup boyu 18 mm, eni 14 mm’dir. Bileziğin örgü uçları, yörede “perde” denilen parçalarla kapatılır. Perdenin uzunluğu 18 mm’dir. Perdelerin üzerine de 50 mikron inceliğinde 5 mm uzunluğunda menteşeler yerleştirilir. Menteşeleri kapatmak için üst kapak yapılır. Kalem atma aşamasına geçilmeden önce bileziğin parlatılması gerekmektedir. Bilezik parlatma makinesinde 15-20 dakika deterjan ve su ile parlatılmaktadır. Geometrik formdaki üst kapak üzerine çeşitli uçlardaki kalemler ile bitkisel motifler atılarak bilezik tamamlanır.