Kumaşır Gölü

Kumaşır Gölü, Kahramanmaraş’ın güneybatısında yer alan, şehir merkezine 13 km uzaklıkta ve 9 hektarlık bir alana sahip olan bir tatlı su gölüdür. Bu göl 37o 30′ 30. 65′′ kuzey enlemleri ile 36o 53′ 44. 55′′ doğu boylamlarında yer almaktadır. Gölün deniz seviyesinden yüksekliği 440 m olup, gölün en derin noktası 4 m‘dir. Kumaşır Gölü’nün; Mikail Çayı, Deli Çay ve Aksu Çayı ile bağlantıları vardır. Önemli kuş göç yolları üzerinde yer alan Kumaşır, bitkiler ve diğer canlılar için önemli bir sulak alandır. Kumaşır Gölü’nde özellikle sazlardan ve kamışlardan oluşan zengin bir bitki örtüsü bulunmaktadır.

Kumaşır Gölü’nün suyu kış aylarında genelde berrak, yaz aylarında ise daha koyu mavimsi olmakla birlikte, gölün etrafında pek çok yerde kaynak suyu çıkmakta ve göl suyunu beslemektedir. Bu bakımdan göl suyu kokusu ve tadı bakımından özellikle kaynak sularının çıktığı bölgelerde içme suyu özelliğindedir. Burada su sıcaklığında önemli bir değişmenin olmayışı, bölgenin kış mevsimlerinde su sıcaklığını fazla etkilemeyecek bir iklim yapısında olması ve gölün kaynak suları ile beslenmesiyle açıklanabilir.

Kumaşır Gölü flora ve fauna açısından oldukça zengindir. Kumaşır Gölü’nde Cyprinidae (Sazangiller) familyasından Capoeta sp. (Sarı balık) ve Leuciscus sp. (Tatlısu kefali), Clariidaee familyasından Clarias lazera Val. (Karabalı ) ve Poecilidae familyasından Gambusia affinis Baird & Girard (Sivrisinek balığı), Cobitidae faqmilyasından Nemacheilus sp. gibi daha çok soğuk suları tercih etmeyen balıkların bulunduğu tespit edilmiştir. Özellikle nisan-mayıs aylarında çok sayda Emys orbicularis (Su kablumbağası)’nın kıyıya yakın kamışlar arasında çok sayıda olduğu ve eylül ayında ise yine gölün kıyı bölgesinde su içerisinde Natrix natrix (Küpeli su yılanı), göl kenarında çok sayıda su kurbağaları (Rona rindibunda) tespit edilmiştir.

Kumaşır Gölü’nün etrafı çok yıllık Phragmites australis Cav. (Kamış) ve Typha Latifolia ile kaplıdır. Ayrıca göl çevresinde ise Platanus orentalis L. (Çınar ), Ficus carica L. (İncir), Salix alba L. (Ak söğüt) ve Populus sp. (Kavak) ağaç ve Styrax officinalis L. (Ayı fındığı veya tesbih ağacı) gibi çalı formasyonlarına yer yer rastlanmaktadır. Gölün kenarında otsu bitkilerden Mentha aquatica L. (Su nanesi), Ranunculus sp. (Düğün çiçeği), özellikle kaynak sularının çıktığı sığ bölgelerde ise Nasturtium offcinale L. (Su teresi) topluluklar halinde yer almaktadır. Yine gölün kıyıya yakın sığ sularında Polygonum amphibium L. (Su çobandeğneği) ve Cyperus longus L. (Papürüs) bulunmaktadır.

Gölde özellikle tüm derinlikler ışık aldığından, yaprak sapı yaklaşık olarak iki metreyi bulan Nupar lutea L (Sarı nilüfer)’nın bulunduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde gölde Myriophyllum spicatum L. (Başaklı su civanperçemi) bulunmaktadır.

Kumaşır Gölü’nde 2005-2006 yılları arasında yapılan kuş gözlemlerinde, 17 kuş türü tespit edilmiş olup, bunların 11 tanesi yerli, 6 tanesi ise göçmen kuşlardan oluşmaktadır.

Kumaşır Gölü geçmişte 100 hektarlık bir alana sahipken günümüzde kurutulma faaliyetleri sonucu alan 9 hektara kadar düşmüştür. Kurutma faaliyetleri 1960’lı yıllarda sıtma hastalığına karşı mücadele için yapılmış ve bu sulak alan tarım arazine dönüştürülmüştür. Son zamanlarda çevre yaban hayatı koruma konuları ele alınmaya başlanmış olup Kumaşır Gölü sulak alanın zengin ekosisteminin korunması gerektiği ön plana atılmıştır. Bu nedenle göl alanının küçülmesi ve göl çevresindeki evsel atıkların oluşturabileceği kirlilik dışında göldeki canlılık üzerinde bir tehdit görülmemektedir. Günümüzde hâlâ ekosistemi bozulmadan kalabilen sulak alanlardan biri olan Kumaşır Gölü’nün, koruma altına alınması ve koruma tedbirlerinin uygulanması gerektiği düşünülmüştür. Kumaşır Gölü’nün, 2009 yılında Avrupa Birliği’nin (AB) hibe desteğiyle yürütülecek ”Kumaşır Gölü Bizim Gölümüz” projesi ile koruma altına alınması amaçlanmıştır. Proje Kahramanmaraş Çevre ve Kültür Derneği tarafından yürütülmüştür.

Açıklamalar

1. Mikail Çayı, Deli Çay ve Aksu Çayı – göl ile bağlantılı su kaynakları
2. Cyprinidae (Sazangiller) familyası – gölde bulunan balık türleri
3. Emys orbicularis (Su kablumbağası) – gölde bulunan kabuklu bir tür
4. Platanus orentalis L. (Çınar) – göl çevresinde bulunan ağaç türleri
5. Styrax officinalis L. (Ayı fındığı veya tesbih ağacı) – göl çevresinde bulunan çalı türleri
6. Nasturtium officinale L. (Su teresi) – göl kenarında bulunan bitki türleri
7. Polygonum amphibium L. (Su çoban değneği) ve Cyperus longus L. (Papürüs) – sığ sularda bulunan bitki türleri
8. Nupar lutea L (Sarı nilüfer) – gölde bulunan nilüfer türleri
9. Myriophyllum spicatum L. (Başaklı su civanperçemi) – gölde bulunan bitki türleri
10. Yerli ve göçmen kuş türleri – gölde tespit edilen kuş türleri
11. Kurutma faaliyetleri – göl alanının azalmasına neden olan etken
12. Avrupa Birliği’nin (AB) hibe desteğiyle yürütülecek ”Kumaşır Gölü Bizim Gölümüz” projesi – gölün korunması amacıyla yürütülen bir proje

KAYNAKÇA:

C. KARA-C. BAHADOROĞLU, “Kumaşır Gölü (Kahramanmaraş)’nün Bazı Ekolojik Özeliikleri”, Fen ve Mühendislik Dergisi, 4(1), 2001, s.57-62.

Foto: https://www.facebook.com/ https://www.ab.gov.tr/ Kahramanmaraş İlinde Doğa Turizmi Master Planı, (2013-2023).

E. GÜRLEK-C. KARA-Ü. KEBAP-ÇI, “Kahramanmaraş Kumaşır Gölü’nde Yaşayan Melanopsis buccino-idea buccinoidea (Olivier, 1801)’nın (Gastropoda:Melanopsidae) Konkometrik ve Sistematik Özellikleri”, Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1), 2012, s.16-23.

S. İNANÇ, “Kahramanmaraşın Sulak Alanlarında Gavur ve Kumaşır Göllerinin Kuşlar Açısından Önemi ve Çevre Etiği”, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 3,2010, s.1217-1224.