Andız (Juniperusdrupacea)

Andız ağacı servigiller (Cupressaceae) familyasından, 10-15 m boyunda, Juniperus seksiyonunun Caryocedrus alt seksiyonunda yer alan, genellikle piramidal tepe çatısına sahip 25 m boy ve 1-2 m çapa ulaşabilen bir cinsli ve iki evcikli bir taksondur. Pul yapraklıdır ve kışın yapraklarını dökmez. Küremsi 2-2,5 cm çapında kozalaklara sahiptir. Ülkemizde Orta ve Doğu Akdeniz bölgesinde özellikle Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye, Hatay, Mersin, Antalya, Konya ve Karaman illerinde yayılış göstermektedir.

Çok dik ve sarp eğimli, hafif asidik ve alkalin toprak reaksiyonlarında farklı toprak tekstürüne sahip alanlarda yetişebilmektedir. Kahramanmaraş’ta farklı jeolojik yaşlı kireç taşları, volkanik kayaçlar ve ofiyolit blokları üzerinde oluşan topraklar üzerinde bitki yoğun olarak yetişmektedir. Ekstrem yetişme ortamlarına adapte olabilen genellikle 600-1800 m yüksekliklerde yetişebilen ekolojik toleransı geniş bir bitkidir.

Andız bitkisi ilaç, kozmetik, gıda ve mobilya sanayisinde çok yönlü kullanım alanlarına sahiptir. Kozalakları tespih yapımında da kullanılmakta, odunu mantar ve böcek hastalıklarına karşı dayanıklı olduğundan ve uzun süre çatlama yapmadığından iç mekân mobilyası yapımında kullanılmakta ve odunundan katranda çıkarılmaktadır. Özellikle Kahramanmaraş’ta meyvelerinden andız pekmezi elde edilmekte aynı zamanda astım, bronşit ve basur hastalıklarının tedavisinde de kullanılmaktadır.

Ayrıca idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde, balgam sökücü, öksürük ve sancı kesici olarak da yöresel kullanımlara sahiptir. Tohumları yöre halkı tarafından doğrudan besin olarak da tüketilebilmektedir. Rekreasyonel düzenlemelerde estetik formları nedeniyle çokça tercih edilmektedir.

Kaynakça

T. BAYTOP, Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, 2. Baskı, s.480, İstanbul 1999.

T. DİNDAROĞLU, Vd. Some Ecological Characteristicsof Arceuthos Drupacea in The Karst Ecosystems: A Case Studyin The Sarımsak Mountain, Turkey. International Forestry Symposium, IFS2016, Kastamonu 2016.

F ERTUĞ, “Bodrum Yöresinde Halk Tıbbında Yararlanılan Bitkiler”, 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskişehir.

H. C. GÜLTEKİN – U. GÜLTEKİN-G- A DİVRİK, “Farkında Olmadığımız Estetik Andız Ağacı”, TUBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, S.441, s. 72- 73, Ankara 2004.

Turgay DİNDAROĞLU