Ahır Yağlıçanağı

Hakkında

Ahır Yağlıçanağı; Ranunculus unguis-cati Ranunculaceae (Düğünçiçeğigiller) familyasından olup ilk olarak, 1934 yılında Balls ve Gourlay Kahramanmaraş Ahir Dağı 1540 m den toplamışlardır. Türkiye Florası kayıtlarında sadece tip örneği olarak bilinen tür Bayram Yıldız tarafından 1977-1981 yılları arasında yürütülen flora çalışmalarında Göksun ilçesi Fındık Köyü ve Püren Geçidi’nden tekrar toplanmıştır. Türün varlığı Ahir Dağı ile birlikte Binboğa ve Öksüz Dağları’ndan da tespit edilmiştir.

Kurakçıl yapıda ve çok yıllık olan tür, 2-6 cm boylanır ve birçok Ranunculus türünün aksine toprak altı stolon içermez. Taban yapraklar derin üç parçalı ve tüylü, yapraklar sık bölmeli değil, gövde üzeri tüylü, çiçek sapı silindirik, çanak yapraklar 5, taç yapraklar 5 adet ve sarı, aken şeklindeki meyvelerin boyu eninden uzun ve akenler taban kısımda yumru gibi şişkin tüylerle kaplı, ince zayıf aken uca doğru basık, gaga şeklindedir.

Ahır Yağlıçanağı; Endemik kategorisinde olan türün doğadaki yayılışı düşük risk (LR) altında olmakla birlikte neslinin korunması amacı ile önlem alınması gerekmektedir. Ranunculus cinsine ait çeşitli türler kronik ağrı, iltihaplı hastalıklar ve hemeroid tedavisinde kullanılmaktadır ve önemli bir kısmı zehirlidir. Ranunculus unguiscati’nin biyolojik aktivitesi üzerine şu ana kadar bir çalışmaya rastlanılmamıştır, ancak cinsin diğer türlerinden flavonoit başta olmak üzere saponozit, glikozit ve alkaloitli bileşikler izole edilmiştir.

Kaynakça

Z. AYTAÇ – H. DUMAN, “The Steppic flora of high Mounts Ahir, Öksüz and Binboga 2005(Kahramanmaraş – Kayseri, Turkey)” Fl. Medit. 15: s.121-178.

P. H. DAVIS (ed.), “Flora of Turkey and the East Aegean Islands” Vol. 1,187. Edinburgh: University Press 1965.

T. EKİM-M. KOYUNCU – M. VURAL – H. DUMAN – Z. AYTAÇ – A. ADI-GÜZEL, “Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı”, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Van 100.Yıl Üniversitesi Yayını. 2000, s.129.

T. ERDOĞAN, “Ranunculus pedatus Waldst.&Kıt. subsp. pedatus Üzerinde Farmakognozik Araştırmalar”Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 2009.

Ş. GÜZEL, “Kütahya ve Çevresinin Ranunculus L. Türlerinin Sistematiği Taksonomisi, Korolojisi ve Ekolojisi”, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilim-leri Enstitüsü Yüksek Lisans tezi. 2009

B. YILDIZ, “Floristical Characteristics of Berit Dağı (Kahramanmaraş)”.Turk. J. Bot., 25, 2001, s.63-102.

Şengül Nacar Karaman.